Çemberlitaş Meydanı, İstanbul’un sahip olduğu yedi tepeden ikincisi olarak kabul ediliyor. Çemberlitaş Meydanı’na Konstantin tarafından Forum Konstantin inşa edilmiştir.

Senato binalarının da yer aldığı Forum Konstantin, 4. yüzyıldaki en büyük meydan olarak kabul görmüştür. Forum Konstantin’in inşa sürecinde I. Konstantin, 9 adet ve 3 ton ağırlığında olan bu çemberlerin üst üste konulmasını istedi ve bugünkü Çemberlitaş Meydanı ortaya çıktı.

328 yılında Roma’da yer alan Apollon Tapınağı’ndan İstanbul’a getirilen Apollon Heykeli de, 57 metre uzunluğunda ki sütunun tepesine yer aldı.

İlerleyen dönemlerde Hıristiyanlığın resmi din olmasından sonra Apollon Heykeli indirilir ve yerine Julianus ve Theodosius heykelleri yerleştirilir. Manuel Komnenos zamanında heykellerin yıkılmasıyla bir haç heykeli dikilir.

İnanılan efsanede bahsedilen kutsal emanetler Hz. İsa ile özdeşmiştir. Efsanenin dayanak noktası Haçlı Seferleri’nin devam ettiği dönemde orduda yer alacak askerlerin, Avrupa’dan getirilmesi için rahipler tarafından bir hareket başlatılmıştır.

Bu hareketin ardından Çemberlitaş Sütunu’nun altında Hz. İsa’nın kutsal kadehinin yer aldığı rivayet edilmiştir. Bu kutsal kadehten bir yudum içenin ölümsüz olacağı söylentisinin ardından on binlerce kişi Çemberlitaş Sütunu’na doğru yol almıştır.

Bizans İmparatoru gelen yolculara şehrin kapılarını açmıştır fakat gelen yolcular sonrası şehirde büyük hasarlar meydana gelmiştir.

M.Ö 324 yılında Konstantin, annesi Helen’i Kudüs’e doğru yolculuğa çıkarır, Helen Kudüs’e geldiğinde İsa Peygamber’in mezarı açılır. Mezarda bulunan kutsal emanetler İstanbul’a gönderilir.

1 yıl sonra Konstantin Roma’yı alır ve Pagan Roma imparatorluğu’nun varlığına son verir. Roma’da yer alan Apollon Tapınağı, Konstantin’in emri ile yıkılır ve oradan getirilen taşlar Çemberlitaş’ın inşasında kullanılır.

Ortalama 11.11 metre uzunluğunda ve 2,5 metre yüksekliğinde 4 parçadan oluşan bir ana bina oluşturulur. Bu yapı içerisinde 1,2 metre büyüklüğünde küçük bir oda yapılır.

Dönemin anlatılarında Hz. İsa’nın mezarından getirilen kutsal emanetlerin, İmparator Konstantin’in annesi Helen tarafından bu dikilen sütunun altına yaptırdığı odada sakladığı ifade ediliyor. Bu olay M.Ö. 340-400’lü yıllarda tutulan belgelerde de sıkça geçiyor.