Kadıköy Osmanağa Mahallesi, Yağlıkçı İsmail Sokak, No:1 adresinde yer alan Yanyalı Fehmi Lokantası kapı numarasını sonuna kadar hak eder şekilde alanının da 1 numarası! Anadolu Yakası’nın en büyük lokantası, 2022 Eylül ayı itibarıyla tam 103 yaşında. İstikrarsızlıklar okyanusu gibi olan ülkede 100 yılı aşan süre, düzenli olarak aynı lezzette yemek servisi yapmayı başararak pek çok ödülü hak ediyor. Ama Yanyalı Fehmi Lokantası’nın sahiplerinden aşçılarına, garsonlarından komilerine kadar aldıkları en büyük ödül, müşterilerinin karınlarını doyurduktan sonra söyledikleri iki kelime: “Teşekkür ederim!”

Yanyalı Fehmi’de bir lokantadan fazlası bulunuyor. Çorbalardan zeytinyağlılara, sebzelerden et yemeklerine her gün 100 çeşit yemek ve yaz aylarında 20’yi aşkın, kış aylarında ise 40’a varan tatlının yanında çok etkileyici bir tarihi de var lokantanın…

Ergin Sönmezler büyükbabasının hikâyesini şöyle anlatıyor:

“Dedem tamamen hobi olarak lokanta işine giriyor. Osmanlı sarayının baş aşçısı Bolulu Hüseyin Usta’ya “bir ekip kur, gel seninle birlikte lokanta açalım” diyor. Mengenli gençlerden oluşan bir kadro ile 1919’da Yanyalı Fehmi Lokantası hizmete başlıyor. Dedem sabah 06.00’da mutfağa gelip ustalarla birlikte patates soğan soymaya girişiyor. Onlardan yemek yapmayı da öğrenecektir. Ama ustalar bıçakları atıp işi yavaşlatıyorlar. Dedeme işi öğretmek istemiyorlar. Aşçıbaşı Hüseyin Usta devreye girip ‘Ne yapıyorsunuz siz, bu adam velinimetimiz paramızı o veriyor’ deyince ayakları suya eriyor! ‘İyi o zaman gelsin bize yardım etsin’ falan diyerek dedemi aralarına alıyorlar. Böylece gönlünde yatan aslana kavuşuyor. Onun derdi Osmanlı mutfağının zenginliğini göstermek.”

Yanyalı Fehmi yavaş yavaş inşaat işinden çekilip “tam zamanlı” lokantacı oluyor. İşleri de gayet iyi gidiyor. Ta ki 1942’deki Varlık Vergisi uygulamasına kadar… Vergi memuru lokantadaki bir garsonla tartışınca kantarın topuzunu kaçırıyor, Fehmi Efendi’ye Müslümanlara uygulanacak yüzde 5 sınırını çok çok aşıp gayrimüslimlere muadil bir vergi borcu çıkartıyor. Ergin, Sönmezler Ailesi’nin en kadersiz dönemini büyüklerinden öğrendiği bilgilerle anlatırken diyor ki:

Dedem bütün evlerini, dairelerini sattığı hâlde vergi borcunu ödeyemiyor. O zaman Yanyalı Lokantası’nın bulunduğu ön caddedeki dükkânını da satarak Yağlıkçı İsmailağa Sokak’taki şimdiki yere 1948’de kiracı olarak taşınıyor. Babam Erdoğan Sönmezler o günleri iyi hatırlıyor. 1942-1948 yılları arasında vergi borcu taksitlendirilmiş ama taksit zamanında yatmayınca icra memurları gelip evde yatak yorgan dışında ne var ne yok alıp gidiyorlarmış. Dedem lokantanın bulunduğu dükkânı satıp buraya geliyor. Babam Erdoğan ve amcam Engin okulu bırakıp dedemin yanında garson olarak çalışmaya başlıyorlar. Dedem 1980’de vefat ettiğinde biz bu dükkânda hâlâ kiracıydık. 1986’da satın aldık. Dedem bunu göremedi.”

Fehmi Efendi 1960’ta iş yerini iki oğlu Erdoğan (1933) ve Engin Sönmezler’e (1935) devrederek emekliye ayrılıyor. 2022 yılında 103 yaşını süren Lokanta, üçüncü kuşak temsilcileri olarak iki kuzen Ergin ve Can Sönmezler tarafından yönetiliyor. Ergin su ürünleri mühendisi, Can ise Bilkent Üniversitesi Turizm ve Otel İşletmeciliği bölümü mezunu. Onun öğrencilik yıllarında lokantacılığa en yakın tek branş olduğunu söylüyor. Ama Can’ın küçük oğlu 13 yaşındaki Kaan Can’ın gastronomi tahsili yapmayı şimdiden kafasına koymuş olması Yanyalı Fehmi Lokantası için ikinci yüzyılda da umut ışığı olarak görülüyor.

Yazı: Nazım Alpman

Kaynak: İst Dergi

Bu içeriğe benzer daha birçok içeriğe ulaşabilmek için İst Dergi’yi takip edebilirsiniz: https://www.istdergi.com/